ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ: Επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών

(νηπιαγωγών, δασκάλων, καθηγητών) σε θέματα ένταξης παιδιών με ειδικές

ανάγκες στη γενική εκπαίδευση

ΦΟΡΕΑΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ: Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.- Β’ Κ.Π.Σ.

ΕΝΕΡΓΕΙΑ: 1.1.Ζ.2. «Εκπαίδευση Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες»

ΜΕΤΡΟ: 1.1

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΡΓΟΥ: Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (Τ.Ε.Α.Π.Η.)

Επιστημονική Υπεύθυνη: Αθηνά Ζώνιου-Σιδέρη

Αναπληρώτρια Έργου: Αναστασία Βλάχου

Επιστημονικοί Συνεργάτες-Συντονιστές Έργου: Παναγιώτα Καραγιάννη,

                                                                                   Ευδοξία Ντεροπούλου-Ντέρου

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 10.1997 - 06.2000

Το έργο περιελάμβανε IV Δράσεις:

·        ΔΡΑΣΗ Ι: Επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών

(νηπιαγωγών, δασκάλων, καθηγητών) σε θέματα ένταξης παιδιών με ειδικές  ανάγκες στη γενική εκπαίδευση

·      ΔΡΑΣΗ ΙΙ: Πειραματική εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης παιδιών με ειδικές 

                         ανάγκες

·      ΔΡΑΣΗ ΙΙΙ: Ενδοσχολική επιμόρφωση εκπαιδευτικών

·      ΔΡΑΣΗ ΙV: Οργάνωση διημερίδας με αντικείμενο την ένταξη παιδιών με ειδικές 

                             ανάγκες στο γενικό σχολείο

ΔΡΑΣΗ Ι

Επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών (νηπιαγωγών, δασκάλων, καθηγητών) σε θέματα ένταξης παιδιών με ειδικές ανάγκες στη γενική εκπαίδευση

Το Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία (Τ.Ε.Α.Π.Η.) του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το ΥΠ.Ε.Π.Θ. πραγματοποίησε κύκλο επιμορφωτικών σεμιναρίων για εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας γενικής και ειδικής εκπαίδευσης με επιστημονική υπεύθυνη την Α. Ζώνιου-Σιδέρη. 

ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΕΩΝ

Η επιμόρφωση υλοποιήθηκε από το Μάιο 1998 έως και το Δεκέμβριο 1999,

στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. – Β’ Κ.Π.Σ. σε δέκα πόλεις της Ελλάδας: Καλαμάτα, Μεσολόγγι, Πειραιάς, Ξάνθη, Αθήνα, Βόλος, Γιάννενα, Χανιά, Σύρος, Θεσσαλονίκη.

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ

Η θεματολογία των σεμιναρίων αφορούσε στην  εκπαιδευτική και την κοινωνικο-πολιτική διάσταση της έννοιας της ένταξης.

Η διεπιστημονική ομάδα που συμμετείχε στο έργο επεξεργάστηκε τις ακόλουθες θεματικές ενότητες:    

·        Η Ειδική Αγωγή και το θεωρητικό πλαίσιο της ένταξης παιδιών με ειδικές ανάγκες στη γενική εκπαίδευση.

·        Η δυναμική των ανθρώπινων σχέσεων: Εκπαιδευτικοί, γονείς, παιδιά. Αντιμετώπιση καταστάσεων σύγκρουσης.

·        Ο ρόλος της Τέχνης στην εκπαίδευση.

·        Πρακτική εφαρμογή των προγραμμάτων ένταξης παιδιών με κινητικές αναπηρίες, νοητική καθυστέρηση και  αισθητηριακές διαταραχές.

·         Επαγγελματικός προσανατολισμός ατόμων με ειδικές ανάγκες.

·      Εκπαιδευτική αξιολόγηση.

·        Στερεότυπες αντιλήψεις, στάσεις, προκαταλήψεις.

·        Εκπαιδευτικές πρακτικές της ένταξης.

ΜΟΡΦΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ

Τα επιμορφωτικά σεμινάρια  πραγματοποιήθηκαν με τη μορφή ολιγομελών ομάδων εργασίας ώστε να επιτευχθεί καλή συνεργασία και αλληλεπίδραση επιμορφωτών και επιμορφoύμενων. Στις επαρχιακές πόλεις συμμετείχαν 50 επιμορφούμενοι και στα μεγάλα αστικά κέντρα 100.

Συνολικά επιμορφώθηκαν 650 εκπαιδευτικοί.

Η κατανομή στις ομάδες εργασίας είχε ως εξής:

·        Ομάδες 25 ατόμων στα βιωματικά σεμινάρια.

·        Ομάδες 16 ατόμων στις πρακτικές εφαρμογές ένταξης.

·        Ομάδες 16 ατόμων στις εκπαιδευτικές πρακτικές και στον σχολικό επαγγελματικό προσανατολισμό.

ΔΡΑΣΗ ΙΙ

Πειραματική εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης παιδιών με ειδικές ανάγκες

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ – ΣΤΟΧΟΙ

·        Προώθηση και υλοποίηση των στόχων της ένταξης με την εγγραφή παιδιών με ειδικές ανάγκες στην προσχολική και πρωτοσχολική γενική εκπαίδευση.

·        Προώθηση και υλοποίηση των στόχων της ένταξης παιδιών με πολλαπλές αναπηρίες στο ειδικό σχολείο.

·        Έμφαση στο στάδιο της εκπαιδευτικής μετάβασης των παιδιών με ειδικές ανάγκες από τη μία βαθμίδα εκπαίδευσης στην επόμενη.

ΧΡΟΝΟΣ ΚΑΙ ΤΟΠΟΣ

ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗΣ

Τον Οκτώβριο του 1997 άρχισαν να λειτουργούν δύο πειραματικά νηπιαγωγεία ένταξης. Η πειραματική εφαρμογή προγραμμάτων ένταξης είχε διάρκεια δύο έτη (Οκτώβριος 1997 - Ιούνιος 1999) και πραγματοποιήθηκε:

·        Στο 8ο Νηπιαγωγείο Χαλανδρίου, με την ένταξη ενός τυφλού νηπίου,

·        στο Εθνικό Ίδρυμα Προστασίας Κωφών, με τη σύσταση ειδικού προσχολικού 

τμήματος, στο οποίο συμμετείχαν δύο παιδιά με πολλαπλές αναπηρίες.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΟΜΑΛΗΣ  ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ 

Για την ομαλή μετάβαση των παιδιών με ειδικές ανάγκες στην επόμενη βαθμίδα εκπαίδευσης, κρίθηκε απαραίτητη η συνέχεια των πειραματικών προγραμμάτων ένταξης.

Για τους λόγους αυτούς συστάθηκε:

·        Ενταξιακή τάξη στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Χαλανδρίου με τη συμμετοχή δεύτερου ειδικού δασκάλου για την ενίσχυση του τυφλού παιδιού.

·        Ειδική τάξη παιδιών με πολλαπλές αναπηρίες στο Εθνικό Ιδρυμα Προστασίας Κωφών με τη συμμετοχή τεσσάρων παιδιών.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΝΤΑΞΗΣ

Η τριετής εμπειρία από την εφαρμογή των ενταξιακών προγραμμάτων καταγράφηκε σε:

·        Εκθέσεις,

·        παιδαγωγικά ημερολόγια,

·        εκπαιδευτικό υλικό,

·        κινηματογραφικές ταινίες.

ΔΡΑΣΗ ΙΙΙ

Ενδοσχολική επιμόρφωση εκπαιδευτικών γενικής εκπαίδευσης

ΤΟ ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Η ενδοσχολική επιμόρφωση σχεδιάστηκε και λειτούργησε σε πειραματικό επίπεδο ως εναλλακτική μορφή επιμόρφωσης, με κεντρικό άξονα το ρόλο και τη λειτουργικότητα της αυτοεπιμόρφωσης εκπαιδευτικών διαφορετικών βαθμίδων.

Στόχος των επιμορφωτικών συναντήσεων των εκπαιδευτικών με τη διεπιστημονική ομάδα ήταν:

·      Η σύζευξη της θεωρητικής και επιστημονικής γνώσης με την καθημερινή εκπαιδευτική πράξη.

·      Η ουσιαστική συνεργασία της διεπιστημονικής ομάδας με την ομάδα των εκπαιδευτικών μέσα στο χώρο του σχολείου, με στόχο την προσέγγιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο εκπαιδευτικός σε επίπεδο καθημερινής πρακτικής.

·      Η ανταλλαγή εκπαιδευτικών εμπειριών για τη διευκόλυνση της μετάβασης από τη μία εκπαιδευτική βαθμίδα στην άλλη.

ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ

ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Η ενδοσχολική επιμόρφωση υλοποιήθηκε από το Φεβρουάριο του 1999 έως και το Φεβρουάριο του 2000 στο χώρο του 23ου Δημοτικού Σχολείου Νίκαιας.

ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

Οι ενδοσχολικές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν με τη μορφή ομάδων εργασίας (σύνολο: 15 συναντήσεις), στις οποίες συμμετείχαν η διεπιστημονική ομάδα και πέντε εκπαιδευτικοί διαφορετικών βαθμίδων εκπαίδευσης (1 νηπιαγωγός, 2 δάσκαλοι, 2 καθηγητές), γειτονικών σχολικών μονάδων στην περιοχή του Πειραιά.

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ

·      Περιγραφή σχολείου και τάξης.

·      Διαδικασίες διδασκαλίας και μάθησης.

·      Ανάλυση προβλημάτων καθημερινής εκπαιδευτικής πρακτικής.

·      Ανάλυση των παραγόντων της τάξης.

·      Διαδικασίες ένταξης και εκπαίδευσης παιδιών με εκπαιδευτικές δυσκολίες.

·      Οι γονείς ως πηγή πληροφοριών.

·      Παρεμβάσεις στο στάδιο μετάβασης των μαθητών από τη μία βαθμίδα στην άλλη.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΕΜΠΕΙΡΙΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ

Οι αποκτηθείσες εμπειρίες συγκεντρώθηκαν με τη συνδρομή των πρακτικών επιμορφωτικών σεμιναρίων και εκδόθηκαν σε ένα φυλλάδιο.

ΔΡΑΣΗ ΙV

Οργάνωση διημερίδας με αντικείμενο την ένταξη παιδιών με ειδικές ανάγκες στο γενικό σχολείο

ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑΣ    

·        Δημοσιοποίηση των τελικών συμπερασμάτων του τριετούς έργου στους εκπαιδευτικούς της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και σε άλλους φορείς.

·        Ευαισθητοποίηση όλων των εμπλεκόμενων φορέων της εκπαίδευσης σε θέματα ένταξης παιδιών με ειδικές ανάγκες στη γενική εκπαίδευση.

·        Ενημέρωση των εκπαιδευτικών και όλων των ενδιαφερόμενων σε θέματα σύγχρονων μοντέλων ένταξης παιδιών με ειδικές ανάγκες στο γενικό σχολείο, τα οποία εφαρμόζονται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΟΜΙΛΗΤΕΣ

Για την επίτευξη των παραπάνω στόχων εξασφαλίστηκε η συμμετοχή επιστημόνων τόσο από τον ελλαδικό όσο και από τον ευρωπαϊκό χώρο, που ασχολούνται με την ενταξιακή εκπαιδευτική πολιτική στη γενική εκπαίδευση. Στη διημερίδα (15-16.04.2000), επίσης, συμμετείχαν εκπρόσωποι αναπήρων, προκειμένου να καταθέσουν τις απόψεις τους για το θέμα της εκπαιδευτικής ένταξης αναπήρων στο γενικό σχολείο.

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Τα θέματα του συνεδρίου περιέγραφαν και ανέλυαν τη σύγχρονη διεθνή πραγματικότητα στο επίπεδο της έρευνας και της ενταξιακής πρακτικής στη γενική εκπαίδευση.

Τα θέματα της διημερίδας ήταν τα εξής:

·        Εκπαιδευτική ένταξη και η ευρωπαϊκή εμπειρία.

·        Εκπαιδευτική ένταξη και η ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα.

·        Εκπαιδευτική ένταξη και οι ιδιαιτερότητες κάθε αναπηρίας.

ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟ

·        650 εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ειδικής, γενικής), οι οποίοι είχαν ήδη παρακολουθήσει τον κύκλο των επιμορφωτικών σεμιναρίων του έργου.

·        Η πολιτική ηγεσία του ΥΠ.Ε.Π.Θ.

·        Διευθυντές γραφείων εκπαίδευσης.

·        Σχολικοί Σύμβουλοι γενικής και ειδικής εκπαίδευσης.

·        Εκπρόσωποι οργανώσεων και συλλόγων αναπήρων.

·        Εκπρόσωποι εκπαιδευτικών οργανώσεων.

·        Εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης και ειδικοί επιστήμονες που εφαρμόζουν ή εμπλέκονται σε ενταξιακές διαδικασίες.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑΣ

 Οι εισηγήσεις του Συνεδρίου εκδόθηκαν σε βιβλίο ώστε να αξιοποιηθεί η αποκτηθείσα εμπειρία και να προωθηθεί η ένταξη παιδιών με ειδικές ανάγκες στη γενική εκπαίδευση.